ช่วงนี้ปัญหาฝุ่น PM 2.5 กลับมาอีกแล้ว คราวนี้หนักมาก บางพื้นที่ในกรุงเทพ AQI ถึงระดับ 300 ซึ่งถือเป็นระดับ “อันตราย” อย่างที่เราทราบดีว่าหน้ากากที่กรองฝุ่น PM 2.5 ได้ก็คือหน้ากาก N95 แต่เนื่องจากมันใส่แล้วอึดอัด หายใจลำบาก แถมราคาแพง จึงทำให้หลายคนยอมทนดมฝุ่น ผมเลยเกิดคำถามขึ้นว่า แล้วหน้ากากผ้า หน้ากากอนามัยนั้นจะไม่ช่วยกรองบ้างเลยหรอ? ในโพสนี้เราจะมาทดลองกันว่าหน้ากากอนามัยกันฝุ่น PM 2.5 ได้หรือไม่ หรือว่าไม่ช่วยเลย ลองไปดูกันครับ
การทดลอง
ในการทดลองผมจะใช้เจ้าตัวเครื่องวัด PM 2.5 ของ Xiaomi ตัวที่ผมได้เคยรีวิวไว้แล้วในโพสนี้ ราคาประมาณ 600-700 บาท เครื่องวัดใช้หลักการยิงแสงเลเซอร์ไปกระทบกับฝุ่น PM 2.5 จากนั้นวัดผลการกระจายตัวของแสง มีความแม่นยำในระดับที่อ้างอิงได้ ส่วนหน้ากากที่ผมใช้ก็จะเป็นหน้ากากอนามัยแบบธรรมดาๆ หาซื้อได้ทั่วไป และหน้ากาก N95 ที่เอามาร่วมทดสอบด้วยจะมีของถูกที่ซื้อที่ไทวัสดุ ราคา 19 บาท (ยี่ห้อ Kingkong ???) กับแบบอย่างดีคือ 3M ราคาประมาณ 40 บาท (ถ้าซื้อเป็นโหลจะได้ถูกกว่านี้อีก)
ในขณะที่ทดลอง PM 2.5 ในอากาศมีค่าประมาณ 102 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร (ug/m3) ซึ่งเยอะมาก เพราะห้องนี้ไม่ได้เปิดเครื่องกรองอากาศ ถ้าเทียบ AQI ก็จะอยู่ประมาณสีส้มหรือสีแดง
ลองทดสอบเอาหน้ากาก N95 ของ 3M มาบังรูดูดอากาศเข้าของเครื่องวัด พบว่าค่าเหลือแค่ประมาณ 4 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
จากนั้นลองเอาหน้ากากอนามัยมาปิดแทน พบว่าค่าเหลือประมาณ 31 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
ที่ผมประหลาดใจคือ หน้ากาก N95 แบบถูกนั้น กันฝุ่นได้พอๆ กับหน้ากากอนามัยเลยคือเหลือ 30 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ไม่ว่าผมจะพยายามกดหน้ากากให้ปิดเครื่องวัดแน่นสักเท่าไหร ค่าก็ไม่ยอมลดลงต่ำไปกว่านี้เลย แสดงว่า กรองได้เท่านี้จริงๆ (ซึ่งจริงๆ ถ้าจับเนื้อหน้ากากยี่ห้อนี่ ผมรู้สึกว่ามันแข็งๆ แปลกๆ ดูไม่น่าจะกรองได้ดี พอทดลองออกมาแล้วก็เป็นอย่างที่เห็น)
สรุป – หน้ากากอนามัยกันฝุ่น PM 2.5 ได้ระดับหนึ่ง
หน้ากากอนามัยกรองฝุ่น PM 2.5 ได้ 69.6%
หน้ากาก N95 ของ 3M กรองฝุ่น PM 2.5 ได้ 96.07%
หน้ากาก N95 แบบถูก กรองฝุ่น PM 2.5 ได้ 70.59%
แปลว่าหน้ากากอนามัยถึงจะกรองฝุ่น PM 2.5 ได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ แต่ก็สามารถช่วยกรองฝุ่น PM 2.5 ไปมากกว่าครึ่ง ซึ่งผลการทดลองนี้ค่อนข้างสอดคล้องกับงานวิจัยของคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่ทดลองวัดประสิทธิภาพการกรองฝุ่น PM2.5 ของหน้ากากอนามัย 1 ชั้นได้ 66.37%
ก็คือหน้ากากอนามัยถึงจะกันฝุ่น PM 2.5 ไม่ได้ดีเท่า N95 แต่ช่วยให้ฝุ่นที่เข้าปอดคุณลดลงแน่ๆ และนอกจากนี้มันยังกันฝุ่นชนิดอื่นๆ ที่ใหญ่กว่า PM 2.5 ได้ด้วย เช่นเขม่าควันท่อไอเสียรถ ฝุ่นละอองทั่วไป และยังลดโอกาสติดเชื้อหวัดจากคนรอบข้างเวลาไอจามอีกด้วย
อย่างไรก็ตามเนื่องจากการทดลองนี้ ใช้หน้ากากปิดไปที่รูดูดลมเข้าของเครื่องวัดโดยตรง ทำให้ลมที่เข้านั้นต้องผ่านหน้ากาก 100% แต่ในความเป็นจริงเวลาเราใส่หน้ากากแล้วหายใจ จะมีลมบางส่วนที่ไม่ผ่านหน้ากาก แต่เล็ดลอดเข้ามาบริเวณช่องว่างระหว่างหน้ากากกับใบหน้า ดังนั้น ถ้าเราใช้หน้ากากอนามัย ควรจะต้องใช้มือช่วยกดหน้ากากให้แนบไปกับใบหน้าเพื่อให้ได้ผลดีที่สุด เพราะหน้ากากอนามัยไม่ได้ถูกออกแบบมาให้แนบสนิทไปกับใบหน้าได้เหมือนกับหน้ากาก N95
และอีกสิ่งหนึ่งที่ผมอย่างจะเสริมก็คือ วันไหนที่ฝุ่น PM 2.5 มากๆ การอยู่ในบ้านแล้วปิดหน้าต่าง เปิดแอร์ ช่วยได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น (ประมาณ 10-20%) จำเป็นต้องเปิดเครื่องกรองอากาศด้วยฝุ่นถึงจะลดลงอย่างมีนัยยะสำคัญ ลงทุนซื้อเครื่องวัด PM 2.5 และเครื่องกรองอากาศเถอะครับ ราคาของ 2 อย่างรวมกันอาจจะถูกกว่าค่ารักษาโรคทางเดินหายใจอักเสบหรือโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ด้วยซ้ำ
อย่าลืมติดตามบทความจากบล็อกนี้จากได้ทาง Facebook Page บล็อกนายช่าง และกด Like กด Share เพื่อเป็นกำลังใจให้ผมมีแรงทำบล็อกนี้ต่อไปด้วยนะครับ
